ارزیابی ضریب خاموشی و کارایی مصرف نور در ارقام مختلف گلرنگ تحت سطوح مختلف کود نیتروژن

چکیده سابقه و هدف: همبستگی نزدیکی بین مقدار تشعشع دریافتی توسط گیاه و رشد آن وجود دارد. کارایی دریافت و جذب تشعشع خورشیدی تا حد زیادی تابع شاخص سطح برگ، ضریب خاموشی نور و همچنین کارایی مصرف نور می باشد. به منظور بررسی ضریب خاموشی و کارایی مصرف نور در ارقام مختلف گلرنگ در سطوح مختلف کود نیتروژن، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه ولیعصر(عج) رفسنجان طی سال زراعی 93-1392انجام شد. مواد و روش ها: آزمایش به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 4 تکرار اجراء شد. فاکتورهای آزمایش شامل کود نیتروژن به عنوان عامل اصلی در پنج سطح (شاهد، 50، 100، 150 و 200 کیلوگرم در هکتار) و 4 توده گلرنگ (محلی اصفهان، گلدشت، صفه و نایین) به عنوان عامل فرعی بودند. در طول دوره آزمایش همزمان با اندازه گیری تشعشع بالا و پایین پوشش گیاهی، 8 نوبت نمونه برداری جهت تعیین صفات مختلفی نظیر شاخص سطح برگ، و ماده خشک تولیدی انجام شد و بر اساس آن ضریب خاموشی و کارایی مصرف نور (rue) تعیین گردید. یافته ها : نتایج نشان داد که ضریب خاموشی نور تحت تاثیر کود قرار نگرفت، اما مقایسه ضریب خاموشی در ارقام مختلف نشان داد که توده گلدشت با توده محلی اصفهان و صفه تفاوت معنی داری داشته، و میزان آن برای توده های محلی اصفهان، گلدشت، نایین و صفه به ترتیب برابر با 46/0 ، 54/0 ، 48/0و 46/0 برآورد شد. کارایی مصرف نور تحت تآثیر کود نیتروژن قرارگرفت، به طوری که در ارقام محلی اصفهان، گلدشت و صفه میزان rue در سطوح کودی150 و 200 کیلوگرم اختلاف معنی داری با سطح شاهد داشت و در توده نایین میزان آن در سطح 200 کیلوگرم، تفاوت معنی داری را با سطح شاهد نشان داد. میزان rue برآورد شده در توده های مختلف تفاوت معنی داری با هم نداشتند، و مقدار آن برای توده های محلی اصفهان، گلدشت، نایین و صفه به ترتیب برابر 45/4، 19/4، 62/4 و 35/4 گرم بر مگاژول برآورد شد. همچنین حداکثر شاخص سطح برگ در همه توده ها از سطح کودی100 کیلوگرم در هکتار به بالا اختلاف معنی داری را با سطح شاهد نشان دادند. نتیجه گیری: در این آزمایش با افزایش سطح کود میزان شاخص سطح برگ به طور قابل توجهی افزایش یافت. افزایش شاخص سطح برگ باعث شد که کارایی مصرف نور تحت تاثیر نیتروژن قرار بگیرد و به طور کلی بالاترین کارایی مصرف نور در سطح 100 تا 150 کیلوگرم بدست آمد. به نظر می رسد مناسب ترین توده در کارایی استفاده از نور در بین توده های فوق، توده نایین باشد.